Je zou zeggen dat het genoeg is om een kind optimaal te laten spelen en leren; als je op het juiste niveau spel aanbiedt, om over- en ondervraging te voorkomen en varieert in spelvormen om hiermee kinderen op specifieke ontwikkelingsgebieden te laat leren. Maar niets is minder waar wij kunnen nog meer doen om een kind te stimuleren tot spelontwikkeling!
Maakt het uit hoe een ruimte is ingericht?
De omgeving speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen. De ruimte om het kind heen kan het kind ondersteunen in de ontwikkeling, maar ook zeker afremmen. Denk eens aan; een auto speelmat midden in de ruimte of een auto speelmat aan de zijkant in de ruimte, waar een kind afgebakend en in alle rust kan spelen. Of een baby die in een box zich anders gedraagt, omdat het weinig ruimte heeft om te rollen en te kruipen. Of een kind dat in een omgeving woont met veel verkeer en weinig speelgelegenheid.
Soms kun je met kleine aanpassingen in de ruimte, indeling of omgeving van het kind veel verschil maken in de ontwikkeling van kinderen. Het maakt dus wel degelijk uit hoe een ruimte is ingericht! Het is belangrijk dat de ruimte voor kinderen een uitdagende speel- en leefomgeving is. Een aantal belangrijk tips in de ruimte om spel te stimuleren:
⭐ De ruimte moet kinderen de gelegenheid geven zich terug te kunnen trekken (bankstel, zitzak, aparte chill ruimte, leeshoek) of juist uitnodigingen om deel te nemen aan gezamenlijke momenten (grote gezamenlijke tafel, zand/watertafel, verkleedhoek).
⭐ Kinderen hebben erg veel baat bij vaste routines denk aan; samen aan een tafel eten/drinken, een vaste plek om te kleuren, een vaste speelkleed om met auto’s te spelen. Hou met het inrichten van je ruimte hier rekening mee. Dit geeft kinderen structuur en duidelijkheid.
⭐ Om kinderen uit te blijven dagen en te stimuleren tot het gebruik van nieuwe spelmateriaal, is belangrijk om flexibele hoeken of plekken in te delen waar kinderen vrij kunnen spelen. Het is leuk om op deze plekken met thema’s te wisselen denk aan; seizoenen, sinterklaas, sprookjes, dieren.
⭐ Voor jongere kinderen is een lagere tafel fijner om aan te spelen. Ze zullen dit dan ook sneller kiezen en variëren in op de grond spelen en aan tafel spelen.
⭐ Het is belangrijk dat een ruimte rust uitstraalt, maar voorkom een mega opgeruimde ruimte. Dit kan namelijk het exploratief spel van kinderen in de weg liggen.
⭐ Leg tapijten of vloerkleden neer, om te zorgen dat er zachte speel oppervlakken ontstaan. Dit is warm, uitnodigend en werkt geluiddempend.
⭐ Zorg voor rustgevende kleuren en geuren. Denk aan; een sfeerlamp, geurstokjes, geurdiffuser.
⭐ Vergeet de buitenruimte niet, ook wanneer je naar een openbare speeltuin gaat! Zorg dat deze overzichtelijk blijft, zodat de kinderen weten wat er allemaal aan buitenmateriaal is. Verdeel ook deze ruimte in verschillende hoeken waar kinderen vrij kunnen spelen denk aan; grasveldje om te voetballen, klimrekken om te klimmen, zandbak om met zand en water te spelen, stoepkrijt om te tekenenen.
Creatief speelruimtes creëren
Op Pinterest heb je een tal van leuke ideeën om met kartonnen dozen extra speelruimtes in je ruimte te creëren. Een aantal leuke ideeën op een rijtje;
Kartonnen doos gemaakt als een afgebakende automat:
Een kartonnen doos gemaakt als een opvouwbaar huisje:
Kartonnen dozen gebruikt voor het creëren van een schildertafel:
kartonnen doos gemaakt als kasteel:
Hoe maak ik spelmaterialen aantrekkelijk?
Niet alleen de omgeving is belangrijk bij het stimuleren tot spel, maar ook hoe je de spelmaterialen presenteert. In de vorige blog hebben we het gehad over de verschillende spelniveaus en daarbij de verschillende spelmaterialen & spelideeën. Hoe kan je deze spelmaterialen & spelideeën zo aantrekkelijk mogelijk maken voor kinderen? Om zo te voorkomen dat kinderen steeds voor het voor hen bekende spelmateriaal kiezen.
⭐ Leg de spelmaterialen op voor kinderen zichtbare plekken. Maak gebruik van open kasten en doorzichtige bakken/potten.
⭐ Maak de inhoud van de bakken/potten door middel van foto’s en/of labels duidelijk.
⭐ Bied niet al het spelmateriaal tegelijk aan. Teveel keuze is niet goed en kan tot rommelige spel leiden. Wissel de spelmaterialen die je kinderen aanbiedt regelmatig af. Bedenk dan direct of er oud spelmateriaal weggelegd kan worden om te veel spelmateriaal te voorkomen.
⭐ Wanneer er nieuw spelmateriaal wordt aangeboden. Vertel en laat het kind zien wat je met het spelmateriaal kan doen.
⭐ Zorg dat er een ‘’standaard’’ aan spelaanbod is en dat dit spelaanbod altijd blijft liggen. Een bepaalde basis hebben kinderen nodig. Hier kunnen ze ook op terugvallen wanneer ze minder in hun vel zitten. Denk aan; kleurpotloden, auto’s, Ipad, fiets.
⭐ Zoals je in de ruimte themahoeken creëert, kan je met spelmateriaal ook thema mandjes maken. De inhoud van de mandjes kan zijn; thema tekeningen, thema puzzels, thema woordspelletjes, thema leesboekjes, thema knutselwerkje.
Nu jij!
Ik daag je uit om eens je speel- en leefomgeving onder de loep te nemen. Bekijk wat jij kan aanpassen met de bovenstaande tips in de inrichting van je ruimte en hoe je de spelmaterialen kan aanbieden. Ik ben erg benieuwd of je na het lezen van de blog bijvoorbeeld flink met meubels hebt lopen sjouwen, naar de winkel bent gegaan om doorzichtige bakken te kopen of je wellicht meer wilt gaan richten op thema’s.
Onthoud dat het tijd kost om een ruimte een uitdagende speel- en leefomgeving te laten zijn. Eigenlijk stopt het herinrichten nooit. De behoeften van kinderen veranderen en daarbij dus ook de ruimte en het spelmateriaal. Blijf dus altijd je speel- en leefomgeving onder de loep nemen om te kijken of jij het nog uitdagender en aantrekkelijker kan maken voor de kinderen✨
Nieuwsgierig naar de belangen en effecten van spel op de ontwikkeling van kinderen? Tip! Lees ook eens de blog ‘’Spelen is meer dan alleen een bezigheid’’.